Werkgroep Incidentonderzoek op stoom

Nieuws van het LEC BrandweerBRZO, juni 2021

De werkgroep Incidentonderzoek van het LEC BrandweerBRZO is ongeveer een half jaar uit de startblokken en heeft zijn inventarisatiefase achter de rug. De werkgroep heeft de eerste contouren geschetst voor een ‘Handreiking incidentonderzoek in de industrie’, die de veiligheidsregio’s kan helpen bij het inrichten van een systematiek voor incidentonderzoek. Werkgroepvoorzitter Henk van Wetten verwacht dat zo’n ‘best practice handreiking’ rond de zomer van 2022 kan worden gepresenteerd.

Een van de doelstellingen van de werkgroep Incidentonderzoek is het bevorderen van de kennisdeling tussen de veiligheidsregio’s met betrekking tot het uitvoeren van incidentonderzoek. Het gaat niet alleen om het delen van ‘lessons learned’ van incidenten, maar ook om het delen van kennis die de regio’s kan helpen om een robuuste methodiek voor het doen van incidentonderzoek op te zetten en in stand te houden. Henk van Wetten: “De uitvoering van incidentonderzoek verschilt nogal van plaats tot plaats. Sommige regio’s hebben al een werkbare methodiek, terwijl andere nog zoekende zijn naar een goede aanpak en een instrumentarium. Gedurende de inventarisatiefase van het afgelopen half jaar hebben we ervaringen en best practices van regio’s verzameld, die binnen de werkgroep zijn gedeeld. Dat doel van het project is al geslaagd. We zien dat de kennis tussen de veiligheidsregio’s begint te stromen.”

Volgens Henk van Wetten is er bij industrieel incidentonderzoek een wezenlijk andere benadering dan bij andere vormen van onderzoek en evaluatie, zoals brandonderzoek en leerarena’s. “Bij die onderzoeksvormen gaat het in hoofdzaak om het achterhalen van oorzaken van incidenten en het evalueren van de operationele en bestuurlijke respons. Incidentonderzoek in het BrandweerBRZO-domein dient vooral ter ondersteuning van het toezicht op de naleving van bedrijfsbrandweeraanwijzing of brandbestrijdingsvoorzieningen in de Wabo-vergunning. In zo’n onderzoek wordt na een incident bijvoorbeeld bekeken of een bedrijf heeft voldaan aan alle eisen met betrekking tot de bedrijfsbrandweeraanwijzing en of de bedrijfsbrandweer veilig repressief heeft kunnen optreden. Een industrieel incidentonderzoek kan wel deel uitmaken van een breder onderzoeks- en evaluatieproces, maar heeft specifieke eigen doelen en aandachtspunten.”

Hoewel het delen van incidentonderzoeken geen doelstelling op zich is, wil de werkgroep wel enkele grotere industriële incidenten analyseren op ‘lessons learned’. Vanuit de werkgroep wordt ook deelgenomen aan het Brzo+ project leren van incidenten. Binnen dit project worden in ieder BrandweerBRZO samenwerkingsgebied twee of drie typerende incidenten geanalyseerd en vertaald in een lessons learned blad met aandachtspunten voor adviseurs, vergunningverleners en toezichthouders. Door verschillende incidentscenario’s in uiteenlopende industriële sectoren te analyseren, kunnen per type bedrijf of bedrijfstak gerichter vragen worden gesteld over de naleving van regelgeving inzake preventieve veiligheid en het bedrijfsbrandweertraject. Daar kunnen de veiligheidsregio’s en andere inspectiediensten dan vervolgens tijdens Brzo-inspecties in soortgelijke bedrijven hun aandacht op richten. De veiligheidsregio’s kunnen in het kader van hun industriële veiligheidstaken zelfstandig incidentonderzoek doen of in samenwerking met de andere Brzo-inspectiediensten.

Nu de startfase van de werkgroep achter de rug is, heeft het LEC BrandweerBRZO een voorstel gedaan aan de VR Brzo-coördinatoren in het land (het kernteam van het netwerk Industriële Veiligheid), om een aantal stappen te formaliseren. Ten eerste het structureel invulling geven aan de rol van de werkgroep als kenniskring voor incidentonderzoek ten behoeve van de regio’s. Ten tweede het fungeren als schakel met het BRZO+ project ‘Leren van incidenten’. De derde stap is het opstellen en verspreiden van de eerdergenoemde ‘Handreiking inrichting incidentonderzoek in de industrie’. Henk van Wetten: “Een belangrijke kanttekening is dat de handreiking een levend document wordt. Er is niet één enige juiste onderzoeksmethodiek. Voor verschillende categorieën bedrijven en verschillende incidenttypen zijn meerdere onderzoeksmethodieken denkbaar. Dankzij de kennisdeling brengen we ervaringen en methodieken samen die al door de veiligheidsregio’s zijn ontwikkeld. Daardoor hoeft een regio die nog in de startfase zit niet zelf het wiel uit te vinden en kan gebruik worden gemaakt van al bestaande methoden en instrumenten.”