PFAS en gezondheid: blootstellingsonderzoek bij de Gezamenlijke Brandweer
Nieuws van het LEC BrandweerBRZO, februari 2020
De Gezamenlijke Brandweer heeft in 2018 en 2019 twee PFAS-blootstellingsonderzoeken onder een deel van haar personeel laten uitvoeren. Het onderzoek moest aantonen of bij repressief brandweerpersoneel, dat frequent in aanraking komt met blusschuim, die fluorverbindingen in het bloed kunnen worden aangetoond. De resultaten, die door onderzoeker Ike van der Veen van de Vrije Universiteit (VU) werden belicht tijdens de schuimkennisdag van de GB, toonden slechts zeer minimale concentraties aan. Conclusie: er is geen reden tot zorg met betrekking tot schadelijke gevolgen voor de gezondheid, maar gebruik van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen is hoe dan ook verstandig.
De onderzoeksmethode die door Ike en haar collega’s is ontwikkeld bestaat uit een combinatie van geavanceerde gaschromatografie en massaspectrometrie. Omdat de concentraties heel erg laag zijn moeten alle vormen van vervuiling van de monsters worden uitgesloten.
Het blootstellingsonderzoek door de VU bij de Gezamenlijke Brandweer vond in twee fasen plaats. In 2018 werd een bloedanalyse uitgevoerd bij zes repressieve medewerkers en een controlegroep van zes personen die niet met schuim werken, om te zien of er een significant verschil kan worden gevonden in de PFAS-waarden tussen mensen die wel en niet met fluorhoudend blusschuim in contact komen. Bij eerdere internationale onderzoeken, onder andere in Australië, werden bij repressief brandweerpersoneel dat veel met schuim werkt, hoge concentraties PFAS in het bloed aangetroffen. Bij het GB-blootstellingsonderzoek waren de gevonden concentraties vele malen lager. Opvallend was dat er maar een klein verschil bleek met de controlegroep van mensen die niet met blusschuim werken. Reden hiervoor kan volgens Ike van der Veen zijn dat fluorverbindingen in tal van stoffen en gebruiksvoorwerpen zitten en al op grote schaal in het milieu zijn verspreid. Zelfs in huisstof wordt PFAS aangetroffen. Daardoor is het niet eenvoudig aan te tonen wat exact de bron is van PFAS dat in het bloed wordt gevonden.
In 2019 vond een tweede blootstellingsonderzoek bij de GB plaats, waarbij van dertien repressieve medewerkers en een controlegroep van negen mensen het bloed op PFAS werd onderzocht. Bij dat tweede onderzoek waren de gevonden concentraties iets hoger, zowel bij de onderzoeksgroep als bij de controlegroep. De gevonden waarden waren echter nog steeds vele malen lager dan die in het eerder genoemde Australische onderzoek. En de waarden liggen ook ver beneden de norm die volgens het huidige beleid als schadelijk voor de gezondheid wordt beschouwd. Er is dus geen reden tot zorg voor de betrokken brandweerlieden. Dat neemt niet weg dat brandweerkorpsen die in de industrie werkzaam zijn of anderszins met blusschuim werken, zich moeten inspannen om blootstelling van hun personeel aan fluorverbindingen in blusschuim te voorkomen. Want hoe laag de concentraties ook zijn, PFAS hoort niet thuis in het bloed.