Gevaren bij tanks met vast dak en scheurnaad
Nieuws van het LEC BrandweerBRZO, juli 2017
Het Centrum Industriële Veiligheid van de VRR heeft eind mei een ‘IV-alert’ afgegeven om de aandacht te vestigen op gevaren bij explosies in opslagtanks voorzien van een vast dak met scheurnaad. Deze dakconstructies zijn bedoeld om het totaal falen van opslagtanks bij een explosie te voorkomen, maar uit enkele praktijkcases blijkt dat tankdaken met scheurnaad kunnen worden weggeslingerd, met alle risico’s van escalatie van dien. Brandweerkorpsen met tankopslagbedrijven in hun verzorgingsgebied moeten deze risico’s meewegen in hun voorbereidingen op het gebied van risicobeheersing en incidentbestrijding.
Tanks met een vast tankdak zijn zodanig ontworpen dat bij explosie van een explosief damp/luchtmengsel het tankdak openscheurt, waardoor de druk gericht kan ontsnappen. Dit voorkomt het bezwijken van de tankwand op het zwakste punt, de bodem. In dat laatste geval kan een onbeheersbare tankputbrand ontstaan, met mogelijk verdere uitbreiding naar andere opslagtanks. De gedachte achter de scheurnaadconstructie is dat bij grote opslagtanks, met een diameter van meer dan 18 meter, het tankdak zwaar genoeg is om weer terug te vallen op de tank. Maar nationaal en internationaal zijn er voorbeelden van situaties waarbij het tankdak toch in zijn geheel van de opslagtank werd gelanceerd en naast de tank of op andere installaties terecht kwam. Dat gebeurde in 2016 onder andere in Samoa op 4 april en in Paraiso in Brazilië op 11 september. In eigen land was de explosie van een methanoltank bij Caldic op 19 juli vorig jaar een casus van formaat. “Gelukkig raakte het weggeslingerde tankdak hier geen naastgelegen tanks of andere kwetsbare infrastructuur, maar wel werd een druk-vacuüm ventiel met flame arrestor op grote afstand van de tank teruggevonden.”
Het Centrum Industriële Veiligheid waarschuwt voor het gevaar van ontsteking van explosieve damp/luchtmengsels in de ruimte onder het tankdak, waarbij de explosieve verbranding een dermate hoge druk veroorzaakt dat het tankdak in zijn geheel van de tank vliegt. Ook bij een tankputbrand kan een explosief damp/luchtmengsel of explosief aerosol/luchtmengsel in een tank tot ontsteking worden gebracht als gevolg van vlamcontact. De warme tankwand of andere hete onderdelen vormen dan de ontstekingsbron. Het CIV roept brandweerorganisaties en risicoanalisten op om de gevolgen van een ongecontroleerd weggeslingerd tankdak te analyseren en in de operationele voorbereiding rekening te houden met zo’n scenario. Bijvoorbeeld door bij acute explosiedreiging de geldende veiligheidsafstanden in acht te nemen vanuit het oogpunt van arbeidsveiligheid. Ook wordt het belang benadrukt van een degelijke koelinstallatie voor opslagtanks, om bij een tankputbrand explosie als gevolg van aanstraling en vlamcontact te voorkomen.
